---

Cmentarzysko zwierzęcych pupili, odkryte przez nas w 2011 r. w czerwonomorskim porcie Berenike (I-II w.), to fenomen naukowy znajdujący jedynie pozorne analogie wśród antycznych nekropolii zwierząt, znanych nauce z Europy, Afryki i Bliskiego Wschodu. Podobnie jak w przypadku współczesnych nekropolii zwierząt, doszukiwać się w nim możemy korelatów ludzkich reakcji na śmierć, emocji względem innej istoty i dylematów moralnych wynikających z różnic w traktowaniu zwierząt i ludzi – dwu składowych społeczności, których zależności stanowiły o charakterze kulturowym, religijnym i tożsamości. Pierwszym celem projektu jest wyjaśnienie unikalności cmentarzyska z Berenike. Według pierwszej hipotezy – powstanie „cmentarzyska pupili” wynikało z oddziaływania i przenikania relacji człowiek-zwierzę z różnych kręgów cywilizacyjnych: egipskiego, śródziemnomorskiego, indyjskiego, azjatyckiego. W tej sytuacji cmentarzysko należy uznać za fenomen, mogący zaistnieć wyłącznie w specyficznych warunkach międzykontynentalnego emporium. Aby zweryfikować tę hipotezę pragniemy objąć specjalistycznymi analizami zabytki z „cmentarzyska zwierzęcego”, które mogą stanowić element emanacji identyfikacji etnicznej czy religijnej. Druga hipoteza, wskazuje raczej na problematykę i specyfikę metodyki badań archeologicznych, dominujących w tym zakresie praktyk oraz priorytetów. Chodzi o tendencje do marginalizowania zagadnień związanych z „archeologią dnia codziennego” i peryferii osadniczych. Drugim celem naukowym jaki sobie stawiamy jest próba zdefiniowania figury pojęciowej „pupila/zwierzęcia do towarzystwa” w starożytności, jednak zasadniczo w oparciu o dane empiryczne – archeozoologiczne. Dwa powyższe cele naukowe jakie stawiamy sobie w proponowanym projekcie zdają się rzutować na cel nadrzędny projektu: wskazanie czy dane archeozoologiczne i archeologiczne z Berenike mogą stanowić źródło wiedzy do identyfikacji pojęć tożsamości i wartości u ludzi, którzy zamieszkiwali Berenike w I i II stuleciu.

W dobie multidyscyplinarności badań naukowych projekt poszerzałby zakres oddziaływania danych archeologicznych i archeozoologicznych w debacie naukowej. Zagadnienia poruszane w projekcie nawiązują do problemów z którymi borykają się współczesne społeczeństwa. Dotychczas udział archeologii w debacie z zakresu Value and Identity przebiegał w zakresie tożsamości etnicznych i narodowych. Pragniemy zmienić takie postrzeganie zadań archeologii. W duchu nowoczesnej debaty, zamierzamy przetestować wartość danych archeologicznych i archeozoologicznych w studiach nad „value i identity” dla społeczności antyku.

Głównym obszarem pozyskiwania nowych źródeł do proponowanych studiów będą wykopaliska w Berenike oraz zgromadzone dotychczas dane. Zadaniem jaki stawiamy w konceptualizacji badań jest rozwiązanie problemu wielkości i zasięgu zwierzęcej nekropoli. Ważnym elementem badań archeozoologicznych będzie podjęcie stałej współpracy z lekarzami weterynarii. W tym celu planujemy wykorzystać zarówno obrazowanie kości techniką 3D i udział specjalisty medycyny weterynaryjnej w misji. Planujemy realizować badania archeozoologiczne przez pryzmat pytań z zakresu rozwijającego się nurtu naukowego Animal Studies, jak choćby społeczny status zwierząt, kwestie własności, emocjonalnych relacji. W tym aspekcie istotne znaczenie będą miały studia nad zabytkami znajdowanymi w grobach zwierzęcych z Berenike. Badania wykopaliskowe będą prowadzone w oparciu o dotychczasowe doświadczenia i wypracowaną specjalnie na potrzeby eksploracji cmentarza dla zwierząt metodykę archeologiczną, typową raczej dla badań stanowisk prahistorycznych niż wykopalisk na terenie antycznych miast. W zakresie badań archeozoologicznych stosowany będzie pełny zestaw aspektów analitycznych – identyfikacja taksonomiczna, anatomiczna, analiza danych patologicznych, tafonomicznych, wieku, płci. Ważnym elementem i narzędziem w badaniach archeozoologicznych są analizy osteometryczne.